شرایط زیست محیطی و معماری بومی شهرستان آمل«نمونۀ مورد مطالعه شبکۀ ارتباطی دورۀ ساسانی و اوایل اسلام دره - رودخانه هراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، چهارمحال و بختیاری، ایران.

2 دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

10.22080/hpai.2024.4619

چکیده

اکولوژی منطقۀ طبرستان مانع از ایجاد یک شبکۀ ارتباطی منظم بوده است و محور هراز یکی از قدیمی‌ترین آن‌هاست که در ادوار مختلف، ارتباط‌دهندة شمال ایران با فلات مرکزی بوده است. این پژوهش تلاش دارد به داده‌های باستان‌شناختی این شبکۀ ارتباطی در دوران ساسانی و اوایل اسلام بپردازد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و بررسی باستان‌شناختی پیمایشی در منطقۀ مورد مطالعه است. سؤال پژوهش این است که ارتباط شبکۀ ارتباطی دره رودخانه -  هراز در دوران ساسانی و اوایل اسلام با مؤلفه‌های معماری پایدار و آثار باستان‌شناختی منطقه چگونه قابل تبیین است؟ فرضیۀ تحقیق مبتنی بر آن است که شرایط زیست محیطی (کوه‌های صعب‌العبور، دره و رودخانه) و ایده‌پردازی معماران و طراحان از مؤلفه‌های اصلی پایدار در ایجاد شبکه‌های ارتباطی و پراکنش و گونه‌شناسی آثار معماری و باستان‌شناختی دره – رودخانه هراز بوده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نگارندگان در طی بررسی میدانی بقایای معماری این شبکه را در روستاهای لاسم، ایرا، نوا، هاره، وانا، بایجان، علی آباد و پشت تونل شماره 6 جادۀ هراز شناسایی کردند که به طور عمده در قسمت کوهستانی قرار گرفته‌اند و نشانی از این جاده در نواحی جلگه‌ای و جنگلی شناسایی نشد، علت آن در نقش بستر جغرافیایی منطقۀ مورد بررسی نهفته است؛ چراکه نواحی کوهستانی آمل برای معماران ساسانی سختی‌ها خلق کرده که باعث هنرنمایی آن‌ها شده است.

کلیدواژه‌ها

تاریخ هنر ایران دوره اسلامی
دوره 1، شماره 1
شهریور 1402
صفحه 33-52

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار