دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
10.22080/hpai.2024.4620
چکیده
باغ ایرانی محصول نظم تحمیلی از سوی تفکر ایرانی بر طبیعت و عناصر طبیعی از جمله آب و گیاه است. در این بین آب و عناصر آبی از اهمیت بسزایی برخوردار است و باغ ایرانی بدون حضور آب قابل تصور نیست؛ به طوری که نقش اساسی در طراحی و سامان‌دهی فضای باغ دارد. از طرفی منظر عمیق به واسطۀ ایجاد محور مستقیم رکن اصلی در فضاسازی باغ ایرانی است. وجود آب در محور اصلی باغ و تلاقی دید با پهنه‌های آبی در انتهای مسیر از دیگر ویژگی‌های باغ است.باغ عباس‌آباد بهشهر که باغ تفریحی شاه عباس صفوی بود، یکی از زیباترین باغ‌های کرانۀ جنوبی دریای خزر است که در دامنۀ جنگلی بهشهر در 9 کیلومتری از آن واقع است. احداث باغ در زمینۀ کاملاً طبیعی جنگل، حضور گستردۀ آب و دید دو طرفه به واسطۀ شیب دو طرفه در باغ از ویژگی‌های منحصربه‌فرد باغ است که این باغ را از سایر باغ‌ها برجسته کرده است. این مقاله ضمن معرفی باغ مزبور سعی در ارائۀ نقش دیدی و منظر و حضور آب در طراحی باغ دارد. مقاله در پی این پرسش است که فلسفۀ وجودی باغ در دامنۀ صعب‌العبور جنگلی چیست؟ و نقش آب و عناصر مختلف آبی در باغ عباس‌آباد چگونه است؟ استفاده از روش تحقیق تاریخی و نمونۀ موردی با روش جمع‌آوری اطلاعات به شیوۀ کتاب-خانه‌ای و میدانی، تحقیق را به این نتیجه سوق می‌دهد که بهره‌گیری از دید و منظر دو طرفه (دریاچۀ سد و دریای خزر) و وجود آب فراوان سبب ایجاد شکل خاصی از باغ در محیط طبیعی و جنگل شده است.
)