چارچوب‌ها و ویژگی‌های مردم‌شناسی موسیقی بومی مازندران؛ره یافتی مناسب و کاربردی برای باستان‌شناسی

موسیقی در تمام ارکان زندگی بومیان مازندران جایگاه ویژه‌ای دارد و چندان گزافه نیست اگر گفته شود که تمامی نمودهای فرهنگی آن‌ها، با عنصر موسیقی سروکار داشته است. اما برای تحلیل و تفسیر این پیوند که از گذشته‌های دور تا به امروز همانند حلقه‌های یک زنجیر به‌هم‌پیوسته‌اند باید تقسیم‌بندی مدوّنی را به ‌عنوان «تجزیه» ارائه داد. اگر این تقسیم‌بندی بر پایه معیارهای مشخصی صورت گرفته باشد، می‌تواند در شناسایی سایر مواد فرهنگی بومیان نیز یاری‌دهنده باشد. طبیعتاً بسیاری از پدیده‌های فرهنگی در تقابل فرهنگ‌های دیگر (چه به خاطر مهاجرت اقوام بیگانه به این سرزمین و چه به خاطر ورود اقوام غالب در جنگ) از میان‌ رفته‌اند؛ اما قطعاً بسیاری از پدیده‌های به‌جای مانده امروزی، ریشه در گذشته‌های دور دارد. در این مقاله سعی شده است تا با ارائه چارچوب‌های علمیِ نظری و عملی در زمینه مردم‌شناسی موسیقی بومی مازندران، گذشته از تبیین زندگی موسیقایی مردم منطقه، راهی برای استفاده باستان­شناسان، جهت بازسازی جوامع انسانی گذشته بازگردد؛ چراکه شاید تا به ‌حال از این منظر به این مطالعات توجه نشده باشد. برای حصول این نتیجه، جنبه‌های هنری و زیبایی­شناسانه نظام‌مند موجود در هنر بومیان، استخراج و ارائه شده است و درنهایت چنین نتیجه‌ای حاصل شد که با پژوهش و مطالعه سیر تحولی و روند تغییر فرهنگ موسیقایی منطقه و با تجزیه‌وتحلیل فرم و محتوای موسیقی و حتی محتوای ترانه‌های فولکلور، می‌توان روابط انسانی، اجتماعی، اقتصادی و حتی عاطفی جوامع گذشته بومیان مازندران را بازسازی نمود. برای رسیدن به چنین اطلاعاتی، از رهیافت تاریخی و رهیافت توصیفی، به‌ صورت مکمل استفاده شده است که برای گردآوری اطلاعات پایه این رهیافت‌ها از دو شیوه میدانی و اسنادی استفاده گردید.