دانش آموخته ی گروه پژوهش هنر، دانشکده ی هنر و معماری، دانشگاه مازندران.
10.22080/hpai.2024.4628
چکیده
هنر کاشیکاری پس از رواج اسلام و بهخصوص در دورۀ سلجوقی و متعاقب آن در دورۀ ایلخانی توسعه دوچندانی یافت به گونهای که در دورۀ ایلخانی علاوه بر نمای خارجی، نمای داخلی نیز با کاشیکاری تزیین شد و نام کاشیکار و تاریخ ساخت بر روی آن ظاهر گردید. در این دوره سنت حاکم بر فرم کاشیکاری، کاشی ستارهای بود و از مراکز تولید این نوع کاشی میتوان به کاشان، ساوه و سلطانآباد اشاره کرد که در میان آنها کاشان به دلیل اینکه موطن اصلی کاشیسازی ایران بود، از اهمیتی ویژه برخوردار است. این پژوهش در نظر دارد ضمن بررسی مضامین بهکاررفته در کاشیها و طبقهبندی موضوعی آنها، به شناخت روابط بینامتنی در نقوش این کاشیها بپردازد و به این سؤال پاسخ دهد که نقوش تزیینی کاشیهای دورۀ ایلخانی دارای چه روابط بینامتنی با متون قبل از خود هستند؟ همچنین ضرورت مطالعۀ این آثار و پژوهشهای بیشتر با اتکا به رویکردها و نظریههای جدید احساس میشود. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و تلاش شده که به خوانش مضامین کاشیها از منظر بینامتنیت بپردازد. در این پژوهش نقوش کاشیهای ستارهای شکل دورۀ ایلخانی کاشان برای موضوع مورد مطالعه قرار گرفتن با رویکرد بینامتنیت به مثابه یک متن در نظر گرفته شده است. این نقوش از یک طرف به مانند نشانههای تصویری هستند و از طرف دیگر به خاطر ماهیت روایی خود متونی هستند که به نظر بافته از متون دیگرند. نظریهپردازان حوزۀ بینامتنیت با ارائۀ تلقی جدید از متن معتقدند که هیچ متنی خودبسنده نیست و هر متن در آن واحد هم بینامتنی از متون پیشین و هم بینامتنی برای متون پسین خود است. در هر دورهای متفکران حوزۀ بینامتنیت تلقی مختلفی از آن داشتهاند، در این پژوهش به طور خاص از تعبیر بینامتنیت نزد «ژنت» استفاده شده است. نتیجۀ حاصل از پژوهش حاکی از آن است که نقوش کاشیهای ستارهایشکل منطقه کاشان از منظر بینامتنیت ژنتی روابط بینامتنی از نوع صریح و ضمنی با متون پیش از خود دارند که از این امر در جهت نزدیکی هرچه بیشتر به مردم منطقه و کسب مشروعیت همراه با تعامل با هویت فرهنگی زمانه خود بهره بردهاند.
عسکری امیرهنده, سونا. (1402). خوانش نقوش کاشیهای ستارهای ایلخانی کاشان از منظر روابط بینامتنیت ژنت. تاریخ هنر ایران دوره اسلامی, 1(1), 233-262. doi: 10.22080/hpai.2024.4628
MLA
سونا عسکری امیرهنده. "خوانش نقوش کاشیهای ستارهای ایلخانی کاشان از منظر روابط بینامتنیت ژنت". تاریخ هنر ایران دوره اسلامی, 1, 1, 1402, 233-262. doi: 10.22080/hpai.2024.4628
HARVARD
عسکری امیرهنده, سونا. (1402). 'خوانش نقوش کاشیهای ستارهای ایلخانی کاشان از منظر روابط بینامتنیت ژنت', تاریخ هنر ایران دوره اسلامی, 1(1), pp. 233-262. doi: 10.22080/hpai.2024.4628
VANCOUVER
عسکری امیرهنده, سونا. خوانش نقوش کاشیهای ستارهای ایلخانی کاشان از منظر روابط بینامتنیت ژنت. تاریخ هنر ایران دوره اسلامی, 1402; 1(1): 233-262. doi: 10.22080/hpai.2024.4628