تحول شهر و شهرسازی در تاریخ ایران از دوره صفویه تا پایان پهلوی اول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ،دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران .

10.22080/hpai.2024.27189.1013

چکیده

از دوره صفویه شهرسازی ایران دچار تحولات وسیعی شد، به‌طوری که در دوره شاه عباس اول شهرهای بزرگی چون اصفهان،کاشان،قزوین، اشرف در مازندران توسعه شهری یافته و مورد توجه سیاحان اروپایی قرار گرفتند.از خصوصیات شهرسازی این دوره ،توجه به محیط زیست،ایجاد فضای سبز، باغ و طرح جامع شهری و استفاده از میدان‌های وسیع شهری و درون گرایی بودن ساخت شهری است. در دوره قاجاریه این الگو ادامه پیدا کرد و علاوه بر آنها، الگوی معماری خارجی نیز بر آنها تأثیر گذاشت.
در دوره قاجاریه تحولاتی در معماری شهری شد. خیابانها ، بلوارها و میدان های شهری با محلات جدید به همراه ساختار اداری نو تحول کرد. به نوعی سبک شهری تهران در دوره مذکور جایگزین سبک اصفهان صفوی شد. در دوره پهلوی الگوی شهرسازی با تلفیق الگوی ایران باستان و الگوی غربی پیش رفت و کمتر از الگوی اسلامی در معماری شهری استفاده گردید. نتیجه اینکه الگوی خارجی شهرسازی به همراه الگوی ایرانی – اسلامی وارد معماری شهرسازی ایران شد اما همچنان الگوی ایرانی غالب بود.
دستاورد پژوهش بیانگر این است که اصول شهری سازی ایرانی- اسلامی نه تنهاچیزی کمتر از معماری غربی ندارد بلکه در صورت اجرای درست معماری شهری ایرانی – اسلامی، می تواند خیلی از معضلات اجتماعی و اخلاقی جامعه را حل کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تاریخ هنر ایران دوره اسلامی
دوره 1، شماره 2
اسفند 1402
صفحه 109-124

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار