پژوهش و تاریخ گذاری آجر با نقش اسفنکس محوطة کَهنَک سربیشه – خراسان جنوبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری باستان شناسی

2 کارشناس مرمت آثار و اشیای فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی

3 اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی

10.22080/hpai.2024.26758.1010

چکیده

موجودات افسانه ای یکی از نقوش مورد استفاده در هنر ایرانی از گذشته های دور می باشد که نشان از اعتقادات و سلایق هنرمندان آن دوران دارد. یکی از این نقوش، اسفنکس می باشد که نقشی ترکیبی از سر انسان، بدن حیوان و بال پرنده می‌باشد و از دوران پیش از اسلام از جمله در نقش‌برجسته‌ها و یافته های فلزکاری دوران هخامنشی و ساسانی رواج داشته و در دوران اسلامی هم در هنرهای مختلف و به‌ویژه در هنر سفالگری با تغییراتی کاربرد فراوان پیدا می کند. در این پژوهش به بررسی نقش اسفنکس بر روی یک آجر تراش که از پنجمین فصل کاوش باستان شناسی محوطه کَهنِک شهرستان سربیشه به دست آمده، پرداخته خواهد شد. هدف نوشتار ضمن معرفی محوطه و توصیف جزئیات نقش آجر، تاریخ گذاری دقیق آن با استفاده از آزمایش ترمولومینسانس (نورتابی گرمایی/Thermoluminescence) است. این محوطه با توجه به داده های سطحی و کاوش های صورت گرفته به سده های سوم و چهارم هجری تا دورة صفوی پیوند دارد که استقرار در آن از شرق به سمت غرب محوطه صورت پذیرفته است. نوشتار پیش رو، براساس روش توصیفی - تحلیلی بوده و داده‌های آن از طریق پژوهش و برداشت میدانی و منابع کتابخانه ای و روش آزمایشگاهی (ترمولومینسانس) انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تاریخ هنر ایران دوره اسلامی
دوره 1، شماره 2
اسفند 1402
صفحه 149-171

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار