تحلیل سینی برنجیِ دوره قاجار اثر عبدالمطلب اصفهانی بر اساس آراء ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان. ایران

10.22080/hpai.2024.26756.1009

چکیده

در دوره قاجار بسیاری از هنرها تحت تأثیر تصاویر کتب چاپ سنگی قرار گرفته که از جمله این هنرها فلزکاری است، تصاویر بسیاری از ظروف فلزی حکاکی شده این دوره تحت تأثیر کتب چاپ سنگی به‌خصوص کتاب چاپ سنگی الخسروان قرار می‌گیرد. در میان ظروف فلزکاری، یک سینی برنجی به امضای عبدالمطلب اصفهانی وجود دارد که در آن تصاویری از شاهان ساسانی وجود دارد و به‌نظر می‌رسد برگرفته از کتاب چاپ سنگی الخسروان است و در کنار تصاویر شاهان، تصویری از عمر خطاب و اشعاری از حافظ نیز در این سینی وجود دارد؛ لذا این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که: ارتباط میان متن‌ سینی و پیش‌متن‌هایی که سینی بر اساس آن شکل گرفته است چگونه است؟ و چه دگرگونی‌هایی در فرایند شکل‌گیری سینی از پیش‌متن‌ها رخ داده است؟ هدف از این پژوهش، خوانش و مطالعه سینی برنجی بعنوان یکی از آثار دوره قاجار با روش ترامتنیت است. این پژوهش ماهیت کیفی دارد و گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای انجام گرفته و سینی مذکور با رویکرد ترامتنیت ژنت و روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. مطالعه بر روی سینی عبدالمطلب و پیش‌متن‌های موجود، نشان داد که پیش متن اصلی سینی، کتاب چاپ سنگی الخسروان است و رابطه میان نقش پادشاهان در سینی و تصاویر شاهان در چاپ سنگی الخسروان از نوع برگرفتگی و این برگرفتگی از نوع تراگونگی و جایگشت است؛ ولیکن رابطه تصویر عمر خطاب و اشعار در سینی از نوع هم حضوری و بینامتنیت است. نوع بینامتنی، صریح و نوع هم حضوری نیز نقل قول است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تاریخ هنر ایران دوره اسلامی
دوره 1، شماره 2
اسفند 1402
صفحه 209-227

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار